Turbo nedir ? Turbo nasıl çalışır? Turbolu motorlarda nelere dikkat edilmelidir?
Aşırı beslemeli motorlarda kullanılan turbo nedir ve turbo nasıl çalışır? Sizlerin de bildiği gibi günümüzde aşırı beslemeli motor tipleri oldukça yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Aşırı beslemeli motor denilince de muhtemelen sizlerin de aklına ilk olarak turbo (turbocharger-turboşarj) beslemeli motorlar geldi. O zaman nedir bu turbo, turbo nasıl çalışır, turbolu araç kullanıyorsak nelere dikkat etmemiz gerekmektedir? Gelin kısa ve öz bir şekilde bakalım.
Tork ve Beygir Gücü Arasındaki Fark Nedir?
Öncelikle kısaca nedir kısmı ile başlayalım. Turbo denilen mekanizma en genel hali ile bir mil üzerinde bulunan türbin ve kompresörden meydana gelen bir yapıdır.
Pistonların içerisinde bulunan yanma odasında belli zaman aralığında yakıt ve hava karışımı ile bir yanma gerçekleştirilir. Bu yanma ne kadar kuvvetliyse motorun gücü de doğru orantılı olarak buna bağlı bir şekilde artmaktadır. Oksijen oranı ne kadar yüksek ise yanma da o ölçüde kuvvetli olur. (Ancak bunu belirleyen birçok parametre bulunmaktadır bunu da unutmayalım.)
Günümüzde güncel araçlarda genellikle motor hacimleri sabit tutularak aynı motordan daha fazla verim alabilmenin yolu bulunmaya çalışılıyor. Bu da yanma odalarına turbo vasıtasıyla daha fazla sıkıştırılmış yüksek basınçlı hava göndererek mümkün olabilir. Turbo temel prensip olarak, türbin pervanelerinin piston içerisinden çıkan egzoz gazlarıyla hızlı bir şekilde döndürülüp, hava filtresinden bol miktarda ve sıkıştırılmış havayı emerek, yanma odalarına aktarması prensibiyle çalışır.
Tork Konvektör Nedir? Nasıl Çalışır?
Turbolu motorlarda kullanılan atık egzoz gazları motorun performansının artmasına yardım eder. Bir yandan da aynı zamanda yakıt tüketiminde de tasarruf sağlar. Turbolu motorlar çevre koşulları bakımından da tercih edilmektedir. Özellikle de ülkemizin coğrafyası bakımından da düşünüldüğünde avantajlarından birisi de tırmanış gerektiren yol koşullarında güç kaybının az seviyede olmasıdır. Ancak bu koşullarda araç kullanılırken de yükü turboya yüklememeye kesinlikle dikkat edilmelidir.
Turbo sisteminde egzoz manifoldundan çıkan gazlar turbo üzerindeki türbinin dönmesini sağlar. Bu türbin de hava emiş kısmındaki türbinin dönmesini sağlar. Bu sayede turbo çalışır ve bu çalışma esnasında türbinler yaklaşık olarak 150.000 RPM’e kadar çıkabilirler. Bu sayede güç artışı sağlanır. Diğer bir yol ise silindir hacmini büyütmektir. Ancak bu da hacmi sabit tutmadığımız anlamına gelir.
Turbo ile motorun daha çok yakıt ve hava karışımını yakması sağlanır. Turbonun normal etkisi kare başına 6 ya da 8 PSI basınçtır ve %30 ile %40 arası güç artışı sağlar.
Wankel Motoru Nedir? Nasıl Çalışır?
Turbonun avantajları
- Atık egzoz gazı enerjisinden faydalanan turbo motorlar, yakıt tasarrufu sağlar. Turbo motorlarda sürtünme ve ısı kaybının daha az oluşu da daha fazla güç üretilmesine, doğal olarak da verimliliğe katkı sağlar.
- Daha az yer kaplarlar ve daha hafifler.
- Küçük boyutlu turbo motorlar daha sessiz çalışır.
- Performansları da daha yüksek.
- Turbo beslemeli motorlar yüksek torka daha kolay erişir.
Turbonun çalışma prensibi
- Egzos manifoldundan bir metal hortum yardımıyla ya da turbo motorunun egzos emme kısmının direkt olarak egzos manifolduna bağlanmasıyla turbo motorunun egzos kismindaki türbinin çevrilmesi sağlanır.
- Çevrilen egzos türbini bağlandığı bir mil yardımıyla kompresör türbinini çevirir.
- Çevrilen kompresör türbini havayı intercooler’a pompalar.
- Intercooler vasıtası ile hava soğutularak sıkıştırılır.
- Sıkıştırılan hava emme manifoldundan yanma odalarına gönderilir.
Turbolu motorlarda dikkat edilmesi gerekenler
- Turbo mili oldukça hızlı dönmektedir (150.000 d/dk) ve hassas bir yağlama ve yataklama sistemine sahiptir.
- Bu sebeple motorlarda kalın yağ kullanılmamalıdır.
- Yağlama borularında kaçak olmamalıdır.
- Motor rölanti devrindeyken stop edilmelidir.
- Motor ilk çalıştırıldığında ani gaz verilmemelidir.
- Motor normal sıcaklığına ulaşmadan fazla yüklenilmemelidir.
Kısaca Turbo nedir, Turbo nasıl çalışır, Turbo motorlar nasıl çalışır, Turbolu motorlarda nelere dikkat edilmelidir açıklamaya çalıştık. Aklınızdaki soru işaretlerini yok etmeyi başarmış olmayı umuyoruz. Sorularınızı yorumlar kısmında belirtebilirsiniz. Keyifli ve güvenli sürüşler dileriz.
Kaynakça: http://www.teknikicerik.com/turbo-nedir-turbo-nasil-calisir.html
Yazar: Teknik İçerik
Erişim tarihi; 16.10.2020
Daha fazlası için, kaynak siteyi ziyaret edebilirsiniz.